همه چیز راجع به نوار مغزی یا EEG

eeg چیست

سلولهای مغز از طریق امواج الکتریکی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و نوار مغز با سنجش این ارتباط میتواند به تشخیص برخی از بیماریها از جمله تشنج و صرع کمک کند، eeg وجود مشکلات بالقوه در مغز را نشان می دهد، کسی که در این لحظه در حال گرفتن نوار مغز است، ممکن است سالها و یا روزها از تشنج او گذشته باشد ولی نوار مغز این مشکلات را تشخیص می دهد، چرا که این بیماریها ناشی از ارتباط ضعیف بین نورونهای مغزی است و ممکن است در این لحظه نمود ظاهری نداشته باشد.

ای ای جی (eeg) الگوهای ارتباطی بین امواج الکترونیکی مغز را ثبت می کند، در طی این کار یکسری الکترود کوچک به سر وصل می شوند، این الکترود ها که اکثراً با روکشی از جنس نقره هستند سیگنالها را به یک رایانه کوچک می فرستند و این رایانه نتایج آن را ثبت می کند.

امواج مغز با یک الگوی مشخص سینوسی (به صورت قله و دره هستند) نمود می کنند، به این شکل دکتر مغز و اعصاب به دنبال یک الگوی نامنظم می گردد، وجود الگوهای نامنظم می تواند نشان دهنده تشنج و یا دیگر اختلالات و بیماریهای مغزی باشد.1
 

موارد کاربرد نوار مغز

تشنج 

صرع

سرگیجه

تومورهای مغزی

اختلالات خواب

بیماری های تحلیل برنده مغز

اختلال در فعالیت مغز

سکته مغزی

زوال عقل

آسیب های مغزی

عفونت های مغزی.2

تست نواری مغزی چگونه گرفته می شود ؟

تست نوار مغزی معمولا کوتاه بوده و اغلب در شرایط سرپایی صورت می گیرد. تکنسین مجرب، فرد را در طول تست تحت نظر خواهد اشت.

برای انجام این تست فرد روی صندلی نشسته و یا روی تخت دراز کشیده و تکنسین کلاهی که شامل ۱۶ تا ۲۵ دیسک فلزی مسطح به نام الکترود بوده که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می کند را بر روی سر بیمار قرار می دهد.

تکنسین سر فرد را اندازه گرفته و از مدادی مومی برای نشانه گذاری محل قرارگیری الکترودها استفاده می کند ، سپس ماده ای به نام ژل هادی را بین الکترودها و جمجمه مالیده تا از دریافت سیگنال قوی از مغز توسط الکترودها اطمینان حاصل کند. 

در طول انجام تست نوار مغزی محیط اتاق باید آرام و تاریک باشد ، تکنسین از فرد می خواهد رفتاریهایی همچون نفس کشیدن آرام ، نگاه کردن به نقطه نورانی که سبب ایجاد سیگنال های الکتریکی غیر طبیعی شود را انجام دهد.

۸ ساعت قبل از انجام این تست نیز فرد نباید از مواد حاوی کافئین استفاده کرده باشد.

این تست فعالیت الکتریکی مغز را ثبت کرده و وجود هرگونه ناهنجاری در آن را مشخص می کند.

در صورت وقوع حمله طی تست نوار مغز، در فعالیت طبیعی مغز اختلال ایجاد شده و تکنسین می تواند امواج غیرطبیعی را ببیند. این الگوها کمک زیادی به تشخیص صرع کمک می کند.2
 

آمادگی برای تست نوار مغز

معمولا پزشک از فرد می خواهد از ۸ ساعت پیش از تست مصرف کافئین را متوقف کند. پیش از تست، فرد نباید از کرم ها یا ژل های حالت دهنده مو نیز استفاده کند.

در صورت مصرف هرگونه داروی اختلال تشنج، لازم است در مورد مصرف آن ها پیش از تست با پزشک مشورت شود.

گاهی از فرد خواسته می شود خواب خود را پیش از تست محدود کند تا در طول تست، کمبود خواب داشته باشد.

شانس بیشتری وجود دارد که تست نوار مغزی در هنگام خواب یا پس از محرومیت از خواب، فعالیت مغزی نامنظم را نشان دهد.3
 

در طول eeg چه اتفاقی می افتد

eeg پالس های الکتریکی را که از طریق پوست سر شما به الکترودها منتقل می شود را اندازه گیری می کند و آنها را به یک کامپیوتر می فرستد، در طول این تست که بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه به طول می انجامد، الکترودها به کمک یک کلاه کشی بر روی سر شما ثابت می شوند، نوار مغز می تواند در حالت خوابیده و یا در حالت نشسته انجام شود، به این شکل پس از نصب کلاه و الکترودها، آنها از طریق تعدادی سیم به دستگاه سنجش پالس EEG متصل می شوند و دکتر مغز و اعصاب و یا تکنسین ممکن است از شما بخواهد که در حالتی آرام و شبیه به خواب قرار بگیرید، چشمان بسته و بدن آرام؛ پس از آن تست انجام می شود.

در مراحل انجام تست نوار مغزی در مواقعی ممکن است تکنسین از شما بخواهد که دراز بکشید، نفس عمیق بکشید، و یا به  محرک ها که نور فلاش و یا یک تصویر هستند نگاه کنید

در انجام این تست به هیچ عنوان احساسی از جریان الکتریکی در مغز شما وجود نخواهد داشت و هیچ گونه احساس ناراحتی نخواهید کرد.

در برخی مواقع اگر پزشک ضروری بداند ممکن است درخواست یک نوار مغزی بیست و چهارساعته Long Term Video-EEG Monitoring و یا به اختصار( LTM) را داشته باشد، به کمک این تست پزشک می تواند امواج و فعالیت های مغز یک بیمار در زمانی که دچار تشنج و حمله می شود را بررسی کند و به این شکل تصمیمات بهتری برای درمان بیمار بگیرد.1

تفسیر نتایج

تست نوار مغز نشان دهنده وقایعی است که در زمان تست، در حال رخ دادن در مغز است.

در صورت وقوع حمله طی تست نوار مغز، در فعالیت طبیعی مغز اختلال ایجاد شده و تکنسین می تواند امواج غیرطبیعی را ببیند. این الگوها به تشخیص صرع کمک می کند.

در طول تست، تکنسین، الکترودها را بر اساس آرایش به خصوصی به نام سیستم ۲۰-۱۰ قرار می دهد. به این صورت که هر الکترود را در ۱۰%  یا ۲۰% فاصله بین نقاط معین روی سر قرار می دهد.

هر الکترود، شماره ای دارد و تکنسین، الکترودهای دارای شماره فرد را روی بخش چپ سر و زوج ها را در سمت راست قرار خواهد داد.

هرالکترود یک حرف اختصاصی نیز دارد، F برای لوب پیشانی، P برای لوب آهیانه ای، O برای لوب پس سری، T برای لوب گیجگاهی و Z برای خط میانی.

لوب های مختلف مغز مسئول اعمال به خصوصی مانند زبان، حافظه و کلام هستند.

بنابراین، تکنسین یا پزشک با بررسی نتایج تست نوار مغز می تواند بخشی از مغز را که درگیر فعالیت الکتریکی غیر طبیعی است، شناسایی کند.

در حمله جزئی یا موضعی، تنها برخی الکترودها فعالیت غیرطبیعی را شناسایی می کنند. در حمله عمومی، هرگونه فعالیت غیر طبیعی در تمام الکترودها خود را نشان می دهد.

انواع مختلف موج مغزی در EEG نام های مختلفی دارند و پزشک، آن ها را بر اساس فرکانس، که تعداد امواج در هر ثانیه است، طبقه بندی می کند.

نمونه های این امواج عبارت اند از موج آلفا، دلتا و نوک تیز. هر نوع به خصوص ازامواج در زمان مخصوص یا در نواحی مخصوص مغزی رخ می دهد.

به طور کلی، تمام اطلاعات مربوط به امواج مغزی که توسط تست نوار مغزی به دست می آید، به پزشکان در شناسایی اختلال حمله یا اختلال مغزی دیگر کمک می کند.3
 

آیا نوار مغز خطری دارد

نوار مغز هیچگونه خطری ندارد، یک تست کاملا بی خطر و بی درد است، برخی از EEG ها محرک و فلاشی ندارند ولیکن در برخی موارد برای ایجاد یک محرک در صورتی که نوار مغزی نتواند محرکی را ایجاد کند دکتر مغز و یا تکنسین از تنفس سریع و یا فلاش برای تحریک استفاده می کنند، این محرک ها ممکن است برای بیمار ایجاد تشنج نماید که البته در این شرایط تکنسین کاملا آموزش دیده است و می تواند به کنترل شرایط بپردازد.1

پینوشتها
1.www.drmkeyhanifard.com
2.www.bsmedclinic.com
3.www.doctorkhosravi.com